Assertiviteit is een vaardigheid die ongelooflijk waardevol kan zijn in alle aspecten van je leven. Van het navigeren in de professionele wereld tot het omgaan met persoonlijke relaties, assertiviteit kan dienen als een sterk anker. Maar wat is assertiviteit precies en hoe kunnen we deze kwaliteit cultiveren?
Wat is Assertiviteit?
Assertiviteit is de capaciteit om je eigen behoeften en belangen op een directe, eerlijke en gepaste manier uit te drukken, terwijl je respect behoudt voor de rechten en overtuigingen van anderen. Het betekent dat je duidelijk en effectief kunt communiceren, zonder agressief of passief te zijn.
Het is belangrijk om assertiviteit niet te verwarren met agressiviteit. Agressiviteit houdt in dat je je eigen rechten en behoeften boven die van anderen plaatst, terwijl assertiviteit gaat over het vinden van een evenwicht, het respecteren van zowel je eigen behoeften als die van anderen.
Hoe assertiever worden?
Er zijn verschillende methoden om assertiever te worden. Een daarvan is assertiviteitstraining. Deze trainingen zijn ontworpen om individuen te helpen hun communicatievaardigheden te verbeteren, hun zelfvertrouwen te vergroten, en te leren hoe ze op een gezonde manier voor zichzelf op kunnen komen.
Assertiviteitstraining kan bestaan uit rollenspellen, waarbij deelnemers oefenen in het uitdrukken van hun behoeften in verschillende situaties, het omgaan met kritiek en het aangeven van hun grenzen. Het doel is om een evenwicht te vinden tussen het uitdrukken van je eigen behoeften en het respecteren van die van anderen.
Een andere manier om assertiever te worden is door zelfreflectie en zelfbewustzijn. Door het begrijpen van je eigen gedrag, gevoelens en reacties, kun je beter communiceren met anderen. Dit kan betekenen dat je moet leren om “nee” te zeggen, of dat je leert om effectiever feedback te geven en te ontvangen.
Assertiviteit in beroepen
Assertiviteit is een essentiële vaardigheid in vele beroepen. In leidinggevende rollen bijvoorbeeld, is het belangrijk om duidelijk en effectief te kunnen communiceren, beslissingen te nemen en grenzen te stellen. Zorgprofessionals hebben ook baat bij assertiviteit, om de behoeften van patiënten te behartigen en effectief samen te werken met collega’s.
Verkopers en mensen in klantenservice rollen moeten ook assertief zijn. Ze moeten in staat zijn om hun product of dienst op een overtuigende manier te presenteren, om te gaan met eventuele bezwaren en om hun klanten te helpen zonder zichzelf voorbij te lopen.
Competenties gekoppeld aan assertiviteit
Assertiviteit is meer dan een enkele vaardigheid; het is een combinatie van verschillende competenties:
- Ten eerste is er zelfvertrouwen. Assertieve mensen hebben vertrouwen in hun eigen waarde en capaciteiten, wat hen helpt om hun behoeften op een respectvolle manier uit te drukken.
- Communicatie is een andere cruciale competentie. Dit omvat zowel verbale communicatie (de woorden die we kiezen en hoe we ze uitspreken) als non-verbale communicatie (onze lichaamstaal, gezichtsuitdrukkingen, enz.). Goede communicatieve vaardigheden stellen ons in staat om duidelijk en effectief te zijn.
- Ten slotte is er empathie. Om respectvol te kunnen zijn tegenover anderen, moeten we in staat zijn om ons in hun situatie in te leven. Empathie stelt ons in staat om te begrijpen hoe onze woorden en acties anderen kunnen beïnvloeden en helpt ons om rekening te houden met hun behoeften en gevoelens.
Assertiviteit en DISC
Als we naar assertiviteit kijken in het kader van het DISC-model, is het meestal het sterkst geassocieerd met het Dominantie (D) gedragstype, dat vaak wordt weergegeven in de kleur rood. Mensen met een hoge score op de ‘D’ schaal zijn meestal direct, resultaatgericht en stellen hoge eisen aan zowel zichzelf als aan anderen. Ze zijn comfortabel met het nemen van beslissingen, hebben de neiging assertief te zijn en zijn niet bang om confrontaties aan te gaan wanneer dat nodig is.
Het is echter belangrijk op te merken dat assertiviteit in verschillende vormen kan komen en dat het mogelijk is voor individuen met elk DISC-profiel om assertief te zijn. Bijvoorbeeld, iemand die hoog scoort op het Invloed (I) gedragstype (vaak geassocieerd met de kleur geel) kan ook assertief zijn door middel van sterke sociale vaardigheden en de capaciteit om anderen te beïnvloeden en te motiveren. Verder kunnen mensen die hoog scoren op Stabiliteit (S, vaak geassocieerd met groen) of Conformiteit (C, vaak geassocieerd met blauw) assertiviteit uiten door respectievelijk standvastig te zijn in hun streven naar harmonie en samenwerking of door vast te houden aan hun standpunten met betrekking tot regels en procedures.
Daarom, terwijl de ‘D’ of ‘rode’ persoonlijkheid in het DISC-model vaak als het meest stereotypisch assertieve type wordt beschouwd, kunnen alle DISC-profielen assertiviteit tonen, afhankelijk van de context en de specifieke manier waarop hun gedrag wordt uitgedrukt.
Assertiviteit en culturele achtergrond
De manier waarop we assertiviteit begrijpen en uitoefenen, wordt sterk beïnvloed door onze culturele achtergrond. Culturele normen en waarden spelen een cruciale rol in hoe we communiceren, hoe we conflicten oplossen, en hoe we onze behoeften uitdrukken.
In sommige culturen wordt directe communicatie en het uiten van persoonlijke behoeften gezien als een teken van kracht en zelfverzekerdheid. In deze contexten wordt assertiviteit vaak aangemoedigd en gewaardeerd. Bijvoorbeeld, in veel westerse culturen, wordt het geven en ontvangen van directe feedback gezien als een constructieve manier van communiceren en wordt assertief gedrag gewaardeerd in zowel professionele als persoonlijke contexten.
Aan de andere kant, in andere culturen kunnen meer indirecte communicatiestijlen de voorkeur hebben en kan assertief gedrag als te confronterend of onbeleefd worden beschouwd. In deze culturen is het misschien belangrijker om harmonie in relaties te behouden, en wordt er meer waarde gehecht aan het vermijden van conflict en het respecteren van hiërarchieën.
Het is belangrijk om deze culturele verschillen te erkennen en te respecteren. Assertiviteit betekent niet alleen dat je je eigen behoeften uitdrukt. Het houdt ook in dat je rekening houdt met de behoeften, waarden en communicatiestijlen van anderen. Dit betekent dat wat in de ene cultuur als assertief wordt beschouwd, in een andere cultuur als agressief of onbeleefd wordt gezien.
Conclusie
Assertiviteit is een essentiële vaardigheid voor persoonlijke en professionele groei. Het is meer dan alleen maar voor jezelf opkomen. Het gaat erom dat je dit doet op een respectvolle en evenwichtige manier. Of je nu een leidinggevende, een zorgverlener of een verkoper bent, assertiviteit kan je helpen om je doelen te bereiken en je relaties te verbeteren. Door te investeren in assertiviteitstraining, zelfreflectie en het verbeteren van je communicatievaardigheden, kun je een meer assertief persoon worden.
